Stoi samotnie na czarnej, lawowej skale, jakby przyprószyła go siwizna od długiego oczekiwania na cudowne odczarowanie. Zamek Sivý Kameň w ruinach. Prowadzi do niego stroma, wyboista droga wznosząca się z szerokiej kotliny górnego Ponitrza (słow. Ponitrie) na północno-zachodnie obrzeża łańcucha górskiego Vtáčnik. Z zamku roztacza się piękny widok na krajobraz od miejscowości Partizánske po Prievidzę, na okoliczne góry, pozostałości lawowych skał magmowych.  

HISTORIA 

Zamek Sivý Kameň wzniesiono w pierwszej połowie 14 wieku jako zamek królewski, później miał wielu właścicieli, a w 1524 roku spłonął. Po renowacji stał się celem wojsk powstań stanowych Bethlena a później Franciszka II Rakoczego. XVII wiek zmienił Sivý Kameň w ruinę. Majténiowie  zapłacili wysoką cenę za swoje zaangażowanie na rzecz cesarskiego dworu. Po nieudanych planach ożenku z córką króla Ferdynanda II, książę Siedmiogrodu Gabriel Bethlen w 1623 roku odnowił działalność wojskową swoich jednostek. We wrześniu 1626 roku zdobyli i zagrabili siwokameński majątek, Majténiowców wzięli do niewoli. Dzieła spustoszenia dokonali mieszkańcy pobliskiej Prievidzy, na wozach wywieźli zboże i inne zapasy z Sivego Kamenia. Według wypowiedzi świadków podobno spowodowali większe szkody niż samo wojsko. Uszkodzony zamek tracił na znaczeniu. W późniejszym okresie ruiny zamku stały się, niestety, źródłem materiałów budowlanych dla mieszkańców okolicznych miejscowości. Na jego dzisiejszy, opłakany stan miała również wpływ działalność górnicza w regionie.   

LEGENDY  

Janček był przywódcą weteranów i dezerterów, którzy rabowali okolicę. Jako doświadczony żołnierz wraz ze swoją drużyną ośmielił się ruszyć na Sivý Kameň. Załoga obroniła zamek i wzięła w niewolę kilku atakujących. Pan zamku kazał ich stracić, ale jego córkę – piękną Ulišę – krótko przed wykonaniem egzekucji zainteresował jeden ze skazanych. Prosiła o łaskę dla Jančeka. Rozpoznała w nim bowiem chłopca, który w dzieciństwie uratował jej życie przed tureckimi żołnierzami. Pan zamku w końcu go ułaskawił. Młodzi kochankowie przeżyli namiętną noc, ale rano Janček zniknął. Uliša dosiadła szybkiego ogiera i pogalopowała za swoim lubym. Zobaczyła go na wysokiej skale. Kiedy uciekinier ją zauważył, z obawy, aby nie spadła ze skały, zdecydował się wyjść jej naprzeciw. Zapomniał jednak, że sam znajduje się nad przepaścią i spadł z niej. Uliša pozostała mu wierna aż do śmierci. Nigdy nie wyszła za mąż, a skałę nazwała skałą Jančeka.  

NASZA PROPOZYCJA  

Podhradie jest najwyżej położoną miejscowością w górnej Nitrze. Piękna okolica oferuje miejsce do wypoczynku i regeneracji sił. Polecamy wycieczki piesze na wyjątkowo interesujący skalisty szczyt Biela skala (1135 m n.p.m.) oraz na Orlí kameň.