Sylwetka ruin zamku świadczy o historycznej pamięci. Błyszcząca wstążka płynącego Wagu wraz z historią niesie jasne i ciemne strony czynów ludzkiej natury. Potwierdzić to może wiele okolicznych kamiennych świadków: zamki Súľov, Bytča, Lednica, Zamek Domanižský.         

HISTORIA  

Również ten zamek – jak i wiele innych na Poważu – polecił wybudować węgierski król Bela IV pod koniec XIII wieku jako odpowiedź na wtargnięcie Tatarów na Słowację w 1242 roku. Pierwsza pisemna wzmianka o zamku Bystrica pochodzi z 1316 roku. Jako zamkiem królewskim przez długi czas  zarządzali nim ustanowieni kasztelanowie. Zamek z majątkiem Bystrica jako dar króla Macieja Korwina w 1458 roku przeszedł na własność rodu Podmanickich. Ród Podmanickich był ważnym rodem w ówczesnym Królestwie Węgier – Michał Podmanicki zginął w bitwie pod Mohaczem w 1526 roku z węgierskim królem Ludwikiem II Jagiellończykiem. Stefan Podmanicki jako najstarszy biskup  w Królestwie Węgier koronował jego następcę Jana Zápolya, a o rok później Ferdynanda I Habsburga. Zamek pokryty gontem należał do największych, dobrze ufortyfikowanych budynków tego rodzaju. W czasach jego świetności mieszkało w nim 400 osób, a wodę doprowadzano do niego podziemnymi drewnianymi rurociągami ze studni zwanej Sklepitá. Po dynastii Podmanickich zamek w 1571 roku przypadł Ondrejowi Balašowi, który był głównym królewskim szambelanem i żupanem nowogrodzkim. Jego syn Imrich w 1631 roku zlecił wybudowanie pałacu pod zamkiem i opuścił zamek, który w 1623 roku spłonął.     

LEGENDA O PIĘKNEJ JADWIDZE    

Pewnego późnego, jesiennego dnia barbarzyńscy rycerze – bracia Jan i Rafael Podmaniccy – wyruszyli na zbójnicką wyprawę. Tym razem jednak rozdzielili się i każdy z nich wraz ze swoją uzbrojoną drużyną udał się w innym kierunku. Rafael dostał się aż do Przełęczy Jabłonkowskiej, gdzie natknął się na uzbrojoną eskortę polskiego szlachcica Jerzego Lasinkowicza, który podróżował razem z córką Jadwigą. Rafael zdobył majątek i wziął w niewolę piękną Jadwigę, którą zabrał na zamek. Piękna Polka odrzucała jednak jego zaloty, a im bardziej była niedostępna, tym bardziej był w niej zakochany. Po pewnym czasie ze swoją drużyną powrócił Jan Podmanicki. Również on chciał zdobyć Jadwigę dla siebie i rozpętała się niemal bratobójcza walka. Łączyła ich już tylko pazerność. Usłyszeli, że budatiński pan podobno oddalił się od swojego zamku, na który już długo ostrzyli sobie zęby. Natychmiast zebrali wspólną drużynę i udali się na podbój. Był to jednak podstęp, aby uwolnić Jadwigę. W tym czasie syn szlachcica Lasinkowicza wraz z chłopami zaatakował opuszczony Zamek Poważski, zdobył go i uwolnił swoją siostrę.         

NASZA PROPOZYCJA     

JAK DOSTAĆ SIĘ NA ZAMEK?                                                

Zamek Bystrica znajduje się na stromej wapiennej skale, 497 m n.p.m., na prawym brzegu rzeki Wag, nad wsią Považské Podhradie, na północ od Považskiej Bystricy. Na zamek można dostać się ze wsi Považské Podhradie wzdłuż pałacu Balašovców w ciągu 20 minut stromym, ale krótkim podejściem. Częściowo zachowały się mury pałacu, wieży i fortyfikacji. Statyka murów zamkowych została jednak naruszona i obecny właściciel – miasto Považská Bystrica – przygotowuje rekonstrukcję zamku.